Pojazd jest ładowany prądem przemiennym ze zwyczajnego gniazdka elektrycznego. Przy sieci jednofazowej może płynąć prąd o napięciu do 250 V, przy trójfazowej do 480 V. Maksymalny prąd ładowania wynosi 16 A. Pomiędzy pojazdem a punktem ładowania nie ma komunikacji. Obowiązkowym wymogiem jest zabezpieczenie za pomocą wyłącznika różnicowoprądowego. Ponieważ w starszych instalacjach nie można zagwarantować takiego zabezpieczenia, Phoenix Contact nie zaleca tego trybu ładowania.
Podstawy technologii ładowania w elektromobilności Pojazdy elektryczne są ładowane zgodnie z warunkami ramowymi obowiązującymi w różnych krajach. Podstawową wiedzę przekazujemy w sposób jasny i zrozumiały.
Jakie są standardy ładowania? Przegląd popularnych typów wtyków
Na całym świecie, począwszy od Ameryki Północnej, Europy i Chin, przyjęły się trzy różne standardy ładowania ze specyficzną geometrią wtyku i gniazda ładowania. Ponadto wtyk do ładowania AC (tryb 3, sposób B i C) ma inną budowę, niż wtyk do ładowania DC (tryb 4). Nasza szeroka oferta produktów CHARX obejmuje wszystkie przypadki zastosowań:
Gdzie obowiązują poszczególne standardy ładowania? Aktualne rozpowszechnienie na mapie świata
Ładowanie AC i DC: na czym polega różnica? A co jest zalecane w danej sytuacji?
Ładowanie AC
Prąd zmienny (AC, Alternating Current) z sieci zasilającej najpierw płynie do pojazdu przez stację ładowania i kabel ładowania – w sposób kontrolowany, ale bez konwersji. Dopiero zainstalowany w pojeździe falownik AC/DC, tzw. ładowarka pokładowa, przekształca go w prąd stały (DC, Direct Current), który można wykorzystać do ładowania akumulatora. Ponieważ stacje ładowania AC nie wymagają elektroniki konwertującej, są zwykle tańsze niż stacje ładowania DC i bardziej atrakcyjne dla użytkowników prywatnych. W zależności od stacji ładowania, kabla ładowania i ładowarki pokładowej, można uzyskać moc ładowania do 22 kW. Ze względu na stosunkowo niską moc ładowanie AC jest łagodniejsze dla akumulatora i jest zalecane zawsze wtedy, gdy pojazd jest zaparkowany na dłużej niż 30 minut, np. na noc w garażu, na parkingu lub w hotelu, a także w ciągu dnia w restauracjach i supermarketach.
Ładowanie DC
W tym przypadku styki mocy i przekroje przewodów wtyku ładowania są większe niż w przypadku ładowania AC. Możliwe są znacznie większe moce ładowania, nawet do 500 kW (High Power Charging, HPC), co znacznie skraca czas ładowania. Dlatego mówi się również o szybkim ładowaniu lub ultraszybkim ładowaniu. W przeciwieństwie do ładowania AC konwersja AC/DC odbywa się już w stacji ładowania, gdzie jest zamontowana odpowiednia energoelektronika. Między innymi z tego powodu ładowanie DC jest bardziej skomplikowane i kosztowne, dlatego też jest stosowane głównie komercyjnie. Jest zalecane w przypadku długich podróży z krótkimi przerwami, aby w ciągu kilku minut doładować akumulator, np. na stacjach benzynowych przy autostradach.
Jakie istnieją tryby ładowania AC i DC? Ładowanie może odbywać się na różne sposoby
Podobny jak tryb 1, lecz maksymalny prąd ładowania wynosi tu 32 A, a kabel ładowania jest wyposażony w tzw. urządzenie IC-CPD (In-Cable-Control-and-Protection-Device). Urządzenie to zawiera wyłącznik różnicowoprądowy i komunikuje się z pojazdem, sterując procesem ładowania.
W trybie 3 pojazd jest ładowany prądem przemiennym na stacji ładowania lub z ładowarki naściennej z wbudowanym wyłącznikiem różnicowoprądowym. Stacja ładowania komunikuje się z pojazdem. Pojazd można ładować z sieci jednofazowej o napięciu do 250 V lub trójfazowej o napięciu do 480 V z maksymalnym prądem ładowania do 63 A. Tryb 3 rozróżnia trzy różne przypadki:
W przypadku A kabel ładowania jest podłączony na stałe do samochodu. Kabel ten posiada złącze tylko z jednej strony – wtyk stacji ładowania podłączany do gniazda ładowania stacji ładowania. Przypadek A jest wprawdzie opisany w normie, lecz w praktyce występuje niezwykle rzadko.
W przypadku B wymagany jest tzw. przenośny kabel ładowania AC, który jest przewożony np. w bagażniku. Posiada on złącze po obu stronach. Jeden z końców, czyli wtyk ładowania pojazdu, podłącza się do gniazda ładowania pojazdu. Drugi koniec, czyli wtyk stacji ładowania, podłącza się do gniazda stacji ładowania. Przypadek B jest stosowany głównie w publicznych stacjach ładowania.
Przypadek C to wersja odwrotna do przypadku A, bowiem kabel ładowania jest tu podłączony na stałe do stacji ładowania. Na drugim końcu kabla znajduje się wtyk ładowania pojazdu, podłączany do gniazda ładowania pojazdu. Przypadek C jest stosowany bardzo często w sektorze prywatnym.
Jest to jedyny tryb opisujący ładowanie DC na stacjach szybkiego ładowania. Ze względu na wysokie prądy ładowania, dochodzące do 500 A, obowiązują podwyższone wymagania dotyczące bezpieczeństwa. Kabel ładowania podłącza się na stałe do stacji ładowania. Połączenie wtykowe znajduje się tylko po stronie pojazdu – w postaci wtyku ładowania pojazdu, który podłącza się do gniazda ładowania pojazdu. W związku z tym tryb 4 nie jest podzielony na trzy przypadki (jak w trybie 3). Konieczne jest równie monitorowanie temperatury styków mocy we wtyku ładowania oraz dodatkowe funkcje ochronne w stacji ładowania, takie jak monitorowanie izolacji.
Co to jest Combined Charging System (CCS)? Uniwersalne złącze do ładowania AC i DC
Wspólnie z wiodącymi producentami samochodów stworzyliśmy system ładowania CCS (Combined Charging System). Jego szczególnym elementem jest gniazdo ładowania CCS w pojeździe, do którego pasują zarówno wtyki ładowania AC, jak i DC. Pojazd elektryczny potrzebuje więc tylko jednego złącza do ładowania AC i DC.
Standardy ładowania typu 1 i typu 2 są zgodne pod względem przodu wtyku z zasadą CCS. W 2013 r. Komisja Europejska ogłosiła CCS typu 2 oficjalnym standardem ładowania dla całej Europy. W międzyczasie nasz cel, jakim było ustanowienie CCS jako globalnego standardu szybkiego ładowania, został zrealizowany w dużej części świata. System CCS zdobywa popularność w coraz większej liczbie krajów.
Jakie są zalety CCS w praktyce?
- Elastyczne ładowanie AC i DC za pomocą jednego gniazda ładowania pojazdu
- Oszczędność części, miejsca i kosztów dla producentów pojazdów
- Maksymalne bezpieczeństwo dzięki siłownikowi blokady i monitorowaniu temperatury
- Wysoka akceptacja i rozpowszechnienie w wielu regionach świata
Blokada wtyku ładowania Maksymalne bezpieczeństwo podczas ładowania
Wszystkie gniazda ładowania CCS są wyposażone standardowo w elektromagnetyczny siłownik blokady. Blokuje on wtyk ładowania pojazdu podczas ładowania z boku lub bezpośrednio na zaczepie z przodu wtyku.
Sworzeń siłownika jest odporny na działanie wysokich sił wyciągania. Uniemożliwia on zatem wyciągnięcie wtyku ładowania podczas ładowania.
Precyzyjne monitorowanie temperatury Skuteczna ochrona przed przegrzaniem
Bezpieczne ładowanie obejmuje również monitorowanie temperatury w systemie ładowania CCS. Zgodnie z normą IEC 62196 temperatura nie może przekraczać 90°C. Czujniki rezystancyjne zależne od temperatury, np. Pt 1000, zapewniają szybki i precyzyjny pomiar temperatury na stykach mocy DC.
Wartości temperatury są przesyłane do sterownika ładowania za pomocą odpowiednich wyjść sygnałowych. Jeżeli dojdzie do przegrzania, np. z powodu wysokiej temperatury zewnętrznej lub przeciążenia, sterownik ładowania może przerwać ładowanie lub zmniejszyć moc ładowania.
Jak działa stacja ładowania? Jak przebiega proces ładowania? Na co należy zwrócić uwagę przy projektowaniu?
Stacje ładowania i ładowarki naścienne muszą spełniać wysokie wymagania w zakresie niezawodności, bezpieczeństwa i komfortu. Złożona konstrukcja składająca się z wielu komponentów nie jest rzadkością. Nasze filmy w przejrzysty sposób objaśniają budowę i współdziałanie poszczególnych elementów oraz pokazują, jak spełnić wszystkie wymagania nowoczesnej infrastruktury ładowania.
W jaki sposób prąd ładowania dostaje się do samochodu elektrycznego? Jednostka funkcyjna Ładowanie
- Energoelektronika
- Stycznik mocy
- Bezpiecznik
- Jednostka chłodząca
- Kabel ładowania
- Gniazdo stacji ładowania
- Gniazdo ładowania pojazdu
W jaki sposób jest sterowany proces ładowania? Jednostka funkcjonalna Sterowanie i monitorowanie
- Sterownik ładowania
- Pomiar energii
- Monitorowanie prądu upływu
- Monitorowanie izolacji
- Pomiar temperatury
Jak komunikują się stacje ładowania? Jednostka funkcjonalna Sieć i komunikacja
- Uwierzytelnianie użytkowników przez RFID
- Wskaźnik statusu LED
- Obsługa dotykowa
- Połączenie bezprzewodowe poprzez sieć komórkową
- Połączenie przewodowe przez sieć Ethernet
- Ochrona przed przepięciami Ethernet
Jak można uniknąć kosztownych awarii? Jednostka funkcjonalna Zasilanie i ochrona
- Zasilanie
- Ochrona przed przepięciami
- Ochrona urządzeń
- Pomiar obciążenia
- Monitorowanie energii
Jak wygląda oprzewodowanie i instalacja? Jednostka funkcjonalna Połączenie
- Przepust kablowy
- Podłączenie zasilania
- Krosowanie i rozdział potencjałów
- Połączenie danych
- Gniazdo i port USB do celów serwisowych
Glosariusz Wyjaśnienie pojęć i skrótów
Każda branża tworzy własny język i terminologię – choćby po to, aby nadać nazwę nowopowstałym technologiom. Tutaj można znaleźć definicje często używanych pojęć i skrótów z zakresu elektromobilności:
Pojazdy
- EV: Electric Vehicle. Zbiorcze określenie wszystkich pojazdów z napędem całkowicie lub częściowo elektrycznym.
- BEV: Battery Electric Vehicle. Pojazd o napędzie wyłącznie elektrycznym, którego energia napędowa jest przechowywana w postaci chemicznej w akumulatorach.
- HEV: Hybrid Electric Vehicle. Pojazd wyposażony zarówno w silnik spalinowy, jak i napęd elektryczny z akumulatorem.
- PHEV: Plug-in Hybrid Electric Vehicle. Podobnie jak HEV, lecz akumulator może być ładowany z zewnątrz za pomocą wtyku ładowania.
Wtyki i gniazda ładowania
- Inlet: Gniazdo ładowania w pojeździe elektrycznym, do którego jest podłączany wtyk ładowania pojazdu. Nazywane również gniazdem ładowania pojazdu.
- Connector: Wtyk ładowania, który podłącza się do gniazda ładowania pojazdu elektrycznego. Nazywany również wtykiem ładowania pojazdu.
- Plug: Wtyk ładowania, który podłącza się do gniazda ładowania w stacji ładowania. Nazywany również wtykiem stacji ładowania.
- Socket Outlet: Gniazdo ładowania w stacji ładowania, do którego podłącza się pojazd za pomocą przenośnego kabla ładowania AC, do ładowania w trybie ładowania 3, przypadek B. Nazywane również gniazdem stacji ładowania.
Rodzaje i standardy ładowania
- Ładowanie AC: Ładowanie prądem przemiennym jednofazowym lub trójfazowym (tryb ładowania 1, 2 lub 3).
- Ładowanie DC: Ładowanie prądem stałym (tryb ładowania 4).
- CCS: Combined Charging System: okablowanie i gniazda do ładowania pojazdów typu 1 i typu 2, umożliwiające ładowanie prądem przemiennym i stałym przy użyciu jednego tylko gniazda ładowania pojazdu.
- Combo: Wcześniejsza nazwa systemu CCS.
- Typ 1: Standard ładowania dla Ameryki Północnej i innych regionów, opisany w normach SAE J1772 i IEC 62196-3.
- Typ 2: Standard ładowania dla Europy i innych regionów, opisany w normie IEC 62196-3.
- GB/T: Chińskie normy krajowe. Norma GB/T 20234 opisuje standard ładowania dla Chin.
- NACS: North American Charging Standard: Alternatywny standard ładowania dla typu 1 na rynku północnoamerykańskim.
- HPC: High Power Charging, także ultraszybkie ładowanie: Ładowanie DC o mocy 375 kW i wyższej. Przy zastosowaniu chłodzenia cieczą możliwe jest obecnie osiągnięcie mocy do 500 kW w trybie ciągłym i do 700 kW krótkotrwale.
- MCS: Megawatt Charging System. Standard ładowania DC pojazdów użytkowych o mocy do 3,75 MW.
- V2G: Vehicle-to-Grid. Forma ładowania dwukierunkowego. Pojazd może być nie tylko ładowany z sieci zasilającej, ale także w razie potrzeby może oddawać energię do sieci. Zgodność z normą ISO 15118.
- V2H: Vehicle-to-Home. Podobnie jak V2G, ale pojazd służy jako akumulator domowy. Energia nie wraca do sieci, lecz jest wykorzystywana do maksymalnego zwiększenia samowystarczalności domu.
Infrastruktura ładowania
- Punkt ładowania: Miejsce do podłączenia i ładowania pojazdu. Stacja ładowania ma jeden lub więcej punktów ładowania.
- System ładowania: Połączenie wszystkich elementów technicznych w obrębie stacji ładowania (elektromechanika, elektronika, oprogramowanie), które są niezbędne do ładowania pojazdu.
- Ładowarka naścienna: System ładowania do montażu na ścianie w obudowie specyficznej dla producenta. Głównie do ładowania AC w domach prywatnych o mocy do 11 lub 22 kW, na przykład w garażu lub pod wiatą postojową.
- Stacja ładowania: Autonomiczny system ładowania w konstrukcji i obudowie specyficznej dla producenta. Głównie do publicznego lub półpublicznego ładowania AC i/lub DC wraz z systemem rozliczeniowym, na przykład w hotelach lub supermarketach.
- EVSE: Electric Vehicle Supply Equipment, patrz ładowarka naścienna i stacja ładowania.
- Stacja ładowania: Zespół kilku publicznych lub półpublicznych punktów ładowania, na przykład przy autostradach lub na parkingach wielopoziomowych.
- CPO: Charging Point Operator: Firma lub osoba prawna, która obsługuje poszczególne punkty ładowania lub stacje ładowania i pobiera od użytkowników pojazdów opłaty za naładowaną energię.
Komunikacja i sterowanie
- CP: Control Pilot. Styk sygnałowy lub linia sygnałowa w kablu ładowania typu 1, typu 2 i GB/T. Służy do przesyłania informacji sterujących między stacją ładowania a pojazdem.
- PP: Proximity Pilot. Styk sygnałowy lub linia sygnałowa w kablu ładowania typu 2. Przesyła do pojazdu informację o trwającym ładowaniu i prądzie ładowania, co aktywuje immobilizer.
- CC: Connection Confirmation. Styk sygnałowy lub linia sygnałowa w kablu ładowania GB/T. Przesyła do pojazdu informację o trwającym ładowaniu i prądzie ładowania, aby aktywować immobilizer.
- CS: Connection Switch. Styk sygnałowy lub linia sygnałowa w kablu ładowania typu 1. Powiadamia stację ładowania o naciśnięciu dźwigni blokującej na wtyku ładowania, co powoduje przerwanie prądu ładowania.
- IC-CPD: In-Cable-Control-and-Protection-Device. Urządzenie sterujące i zabezpieczające zintegrowane z kablem do ładowania. Umożliwia jednofazowe ładowanie AC w trybie ładowania 2 w gniazdach domowych o mocy do 3,6 kW.
- Backend: Umożliwia CPO obsługę swoich punktów ładowania od strony oprogramowania. Obejmuje zarządzanie użytkownikami, przetwarzanie płatności (zwykle za pośrednictwem zewnętrznego operatora) i techniczne monitorowanie punktów ładowania za pośrednictwem chmury.
- OCPP: Open Charge Point Protocol. Służy do komunikacji między stacją ładowania a systemem rozliczeniowym.
- PnC: Plug-and-Charge. Uproszczenie procesu ładowania poprzez automatyczne uwierzytelnianie i rozliczanie w tle. Zgodność z normą ISO 15118.