W praktyce można nadal spotkać maszyny i systemy bez oznakowania CE, które zgodnie z dyrektywą maszynową WE od 1 stycznia 1995 r. muszą mieć takie oznakowanie. Od tego dnia dyrektywa maszynowa WE jednoznacznie reguluje kwestie wprowadzania do obrotu, importu maszyn z tzw. państw trzecich oraz oddawania ich do użytku.
Zatem można wątpić, czy maszyny bez oznakowania CE zgodnie z definicją w dyrektywie maszynowej 2006/42/WE są bezpieczne i mogą być bezpiecznie eksploatowane.
Czy użytkownicy tych maszyn muszą podjąć jakieś działania?
Należy mieć przy tym na uwadze, że pracodawca może udostępniać tylko takie środki robocze, które są zgodne z dyrektywami wspólnotowymi, do których należy również dyrektywa maszynowa WE.
Użytkownikowi powinno zatem zależeć na uzyskaniu zgodności CE. Deklaracji zgodności nie można jednak wystawić w późniejszym czasie. Deklaracja zgodności CE może być sporządzona wyłącznie na podstawie aktualnej wersji dyrektyw WE i norm (zharmonizowanych). Ponadto w określonych przypadkach użytkownik musi przeprowadzać na nowo ocenę zgodności. Dzieje się tak np. w przypadku istotnej modyfikacji maszyny bez oznakowania CE (dokument interpretacyjny BMAS 04/2015) lub w przypadku zespołu maszyn. Stare maszyny, które zostały wprowadzone do obrotu przed 01.01.1995 r., nie muszą posiadać oznakowania CE. Obowiązuje to jednak tylko wtedy, gdy spełniają one wymogi bezpieczeństwa zgodnie z rozporządzeniem o bezpieczeństwie w zakładach pracy.
Maszyny bez oznakowania CE mogą występować również w zespołach maszyn
Nowa zgodność CE
Prawidłowa procedura prawna polega na uzyskaniu nowej zgodności CE zgodnie z obowiązującym brzmieniem dyrektyw WE i (zharmonizowanych) norm. Jeżeli użytkownik zdecyduje się na tę procedurę, staje się producentem i tym samym bierze na siebie również wszystkie obowiązki producenta. Następnie należy przeprowadzić pełną procedurę oceny zgodności w momencie udostępnienia maszyny. Jeśli jednak nie jest dostępna cała dokumentacja maszyny, pełne przeprowadzenie procedury oceny zgodności WE może być trudne. Procedura oceny ryzyka jest opisana jednoznacznie. Poza oceną ryzyka należy opracować lub przedłożyć na żądanie dalszą dokumentację techniczną (patrz również dyrektywa maszynowa 2006/42/WE, załącznik VII). Obejmuje to również instrukcję obsługi i deklarację zgodności.
Na podstawie oceny ryzyka określa się miejsca niebezpieczne przy maszynie
Jaką inną możliwość ma użytkownik?
Użytkownik może na podstawie przeprowadzonej oceny ryzyka (np. zgodnie z normą EN ISO 12100) zidentyfikować nieznane dotąd zagrożenia i udokumentować je szczegółowo dla różnych trybów pracy. W oparciu o rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa w zakładach pracy 06/2015 istnieje możliwość zmniejszenia zagrożeń w sposób techniczny, organizacyjny i personalny (zasada TOP). Alternatywnie zgodnie z dyrektywą maszynową WE można najpierw zrealizować środki konstrukcyjne, a dopiero potem techniczne i informacyjne. W oparciu o normę EN ISO 13849 określa się wymagany poziom zapewnienia bezpieczeństwa (PLr, required performance level) dla każdej funkcji bezpieczeństwa. Następnie należy porównać wyznaczony poziom zapewnienia bezpieczeństwa PLr z poziomem PL zainstalowanych środków ochronnych. Są przy tym identyfikowane nieuwzględnione dotąd zagrożenia oraz oceniane zainstalowane techniczne środki ochronne. Na tej postawie użytkownik może wyrobić sobie obraz ogólny. Może zdecydować, czy warto zmodernizować maszynę pod względem bezpieczeństwa, czy lepiej jest kupić nową maszynę.
Ogólnie można stwierdzić, że kwestia maszyn bez oznakowania CE nie jest jednoznaczna. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny. W niedalekiej przyszłości spodziewany jest komentarz lub interpretacja ze strony stosownych organów.
Przegląd maszyny w celu oceny ryzyka
Określenie i wdrożenie niezbędnych działań
Aby zapewnić bezpieczną eksploatację maszyn z oznakowaniem lub bez oznakowania CE, należy przeprowadzić kontrolę w formie przeglądu maszyny. Przegląd maszyny polega na sprawdzeniu zgodności wymagań rozporządzenia w sprawie w sprawie bezpieczeństwa w zakładach pracy z wymaganiami formalnymi. Ponadto badany jest stan techniki, koncepcja ochrony i funkcje bezpieczeństwa. Sprawdzane jest wyposażenie elektryczne, pneumatyczne, hydrauliczne i inne. Dodatkowo ważnym elementem przeglądu maszyny są pomiary określone w ocenie ryzyka. Na podstawie wyników można określić, które maszyny muszą być traktowane z jakim priorytetem i jakich można się spodziewać kosztów.