Anasayfa
Teknolojiler
Aşırı gerilim koruma - teknoloji
Aşırı gerilim koruma – temel prensipler

Aşırı gerilim koruması – temel bilgiler Aşırı gerilim korumasına ilişkin teknoloji, standartlar ve yönetmelikler

Bir kontrol panosuna aşırı gerilim koruması monte eden çalışan

Aşağıdaki soruların cevaplarını burada bulabilirsiniz:

Aşırı gerilimler nasıl oluşur ve ne gibi etkileri vardır?
Etkin bir aşırı gerilim koruma konsepti nasıl oluşturulur?
Koruma konseptinin ve ürünlerin arkasındaki teknoloji nedir?
Neleri akılda tutmanız gerekir?

Aşırı gerilimlerin nedenleri

Aşırı gerilim – tam olarak nedir? Aşırı gerilimler nasıl oluşur? Aşırı gerilimler cihazlarınıza ve sistemlerinize nasıl ulaşır? Bu soruların cevaplarını muhtemelen merak ediyorsunuzdur. Aşağıda aşırı gerilim koruma teknolojisiyle ilgili kapsamlı bilgiler bulacaksınız.

Nedenleri

Aşırı gerilimler bir anda oluşur. Bu nedenle transient gerilimler veya kısaca transientler olarak da adlandırılırlar. Toplam 100 mikrosaniyelik periyot içinde birkaç mikrosaniyede çok hızlı yükselip sonrasında göreceli olarak yavaş düşerler.
Aşırı gerilimler aşağıdaki nedenlerle oluşur:

Yıldırım deşarjları (LEMP)
Yıldırım deşarjının teknik adı LEMP'tir. Bunun açılımı yıldırım elektromanyetik darbesidir.
Fırtınalarda düşen yıldırımlar çok yüksek transient aşırı gerilimlere neden olur. Açma kapamalarda veya elektrostatik deşarjlarda oluşan aşırı gerilimlerden çok daha büyüktürler. Bununla birlikte diğer nedenlerden çok daha az oluşurlar.

Anahtarlama olayları (SEMP)
Anahtarlama olayları SEMP kısaltmasıyla anılır. Bunun açılımı anahtarlayıcı elektromanyetik darbedir.
Bu kapsamda anahtarlama olaylarından anlaşılan büyük güçlü makinelerin anahtarlanması veya şebekedeki kısa devrelerdir. Bu işlemlerde etkilenen kablolarda anlık büyük akım değişimleri oluşur.

Elektrostatik deşarjlar (ESD)
ESD kısaltması elektrostatik deşarj anlamındadır.
Farklı elektrostatik potansiyele sahip gövdeler birbirlerine yaklaşır veya temas ederse elektriksel bir yük iletilir. Buna örnek olarak bir insanın duvardan duvara halı üzerinde yürürken yüklenmesi ve sonrasında topraklanmış metal bir cisim üzerinden deşarj olması gösterilebilir.

Kuplaj tipleri

Aşırı gerilimler devrelere çeşitli şekillerde ulaşır. Bunlar kuplaj tipleri olarak bilinir.

Galvanik kuplaj (solda), endüktif kuplaj (ortada) ve kapasitif kuplaj (sağda)

Galvanik kuplaj
Bu, devreye direkt geçiş yapan aşırı gerilimleri tarifler. Örneğin yıldırım darbeleri sırasında izlenebilirler. Bu durumda etkilenen binanın topraklama direncindeki yıldırım akımları aşırı gerilime neden olur.
Bu gerilim merkezi eşpotansiyel bağlantıya entegre tüm kabloları etkiler. Yıldırım akımı taşıyan kablolar boyunca da aşırı gerilim oluşur. Bu, yüksek akım artış hızı nedeniyle kablo direncinin endüktif komponentine kadar izlenebilir. Bunun hesaplanmasında Faraday'ın endüksiyon yasası kullanılır: u0 = L x di/dt.

Endüktif kuplaj
Bu süreç transformatör prensibine göre akım taşıyan diğer bir iletkenin oluşturduğu manyetik alan yoluyla gerçekleşir. Direkt geçiş yapan aşırı gerilim, etkilenen iletkende çok hızlı yükselen bir darbe akımına neden olur.
Aynı zamanda bu iletkenin etrafında, transformatörün primer sargısındaki gibi yüksek bir manyetik alan oluşur. Manyetik alan yakındaki diğer kablolarda transformatörün sekonder sargısındaki gibi bir aşırı gerilim endükler. Kuplajlanan aşırı gerilim bağlı cihaza kablolar yoluyla yönlenir.

Kapasitif kuplaj
Bu tip kuplaj büyük potansiyel farkı olan iki nokta arasındaki elektrik alanıyla oluşur. Yıldırım düşmesi nedeniyle yıldırım arestörünün altındaki kablo yoluyla yüksek bir potansiyel oluşur. Alt iletken ile düşük potansiyelli diğer kısımlar arasında bir elektrik alan oluşur.
Bunlar örneğin, enerji besleme ve sinyal kabloları veya bina içindeki cihazlar olabilir. Yük, elektrik alanı yoluyla aktarılır. Bu, gerilim yükselmesine ve sonunda etkilenen kablo ve cihazlarda bir aşırı gerilime neden olur.

Aşırı gerilimlerin etki yönü

Aşırı gerilimler devrelerde iki yönde etki eder.

Ortak mod gerilimi (solda) ve normal mod gerilimi (sağda)

Ortak mod gerilimi
Ortak mod gerilimleri [UL] aşırı gerilim kaynaklı enterferanslarda veya aktif iletkenler ile toprak arasındaki yüksek frekanslı enterferans gerilimlerinde oluşur. Asimetrik terimi de sıkça kullanılır.
Asimetrik gerilimler, en çok aktif potansiyel ile toprak arasındaki komponentleri ve aktif potansiyel ile toprak arasındaki izolasyonu tehdit eder. Bu, PCB'lerde veya gerilim taşıyan komponentlerde ve topraklı muhafaza kısımlarında kıvılcımlara neden olur.

Normal mod gerilimi
Normal mod gerilimleri [UQ], bir devrenin aktif iletkenleri arasındaki aşırı gerilimlerin veya yüksek frekanslı enterferansların neden olduğu parazitlerde oluşur. Simetrik ve diferansiyel mod terimleri de kullanılır.
Simetrik aşırı gerilimler cihaz ve arayüzlerin gerilim ve sinyal girişlerini tehdit eder. Bu ise direkt aşırı yüklenmeye ve etkilenen ekipmanın, örneğin güç kaynağı ve sinyal işleme komponentlerinin hasar görmesine neden olur.

Aşırı gerilimin etkileri

Çoğu kez bir elektrik devresinde oluşan aşırı gerilimler ekipman ve cihazlara büyük zarar verir. Özellikle sürekli kullanımda olan cihazlar yüksek risk grubundadır. Bu hasarın maliyeti çok yüksek olabilir.
Maliyet tutan sadece hasarlı cihazların değişimi veya onarımı değildir. Daha masraflı olan, uzun duruşlar veya yazılım ve veri kayıplarıdır.

Aşırı gerilim kaynaklı kayıplar (kaynak: GDV/2019)

Kayıp sıklığı

Sigorta istatistikleri her yıl aşırı gerilim kaynaklı kayıplar için yüksek rakamlar vermektedir. Çoğu durumda elektronik sistem operatörleri donanımsal hasar bedellerini sigorta şirketlerinden alırlar. Ancak yazılım hasarları ve sistem hataları çoğunlukla teminat dışı kalır ve büyük finansal yük getirir.
Alman sigorta şirketlerinin 2019 istatistiklerine göre, yıldırım ve aşırı gerilimin yol açtığı hasar toplam hasarın önemli bir bölümünü oluşturuyor. Son yıllarda bu konudaki tazminat taleplerinin sayısı belli miktarda azalmışsa da, ev eşyaları ve evlerle ilgili sigorta tazminat talepleri için yılda yaklaşık 200 milyon Euro ödeniyor. (Kaynak: Alman Sigortacılar Birliği-German Insurance Association, GDV)

Bir elektronik komponentte aşırı gerilimin neden olduğu hasar

Risk potansiyeli

Her devre kendi nominal geriliminde çalışır. Dolayısıyla üst tolerans sınırının üzerindeki her gerilim aşırı gerilim kabul edilir.
Hasarın boyutu kullanılan komponentlerin dielektrik dayanımına ve etkilenen devrede oluşacak enerjiye bağlıdır.

Etkin koruma çemberinin temsili

Koruma konsepti

Etkin koruma çemberi prensibi aşırı gerilimlere karşı tam bir koruma sağlar. Korunacak bölge veya cihazın etrafına hayali bir çember çizilir. Kabloların bu çemberle kesiştiği her noktada aşırı gerilim koruma cihazları kullanılmalıdır. Koruma cihazlarını seçerken ilgili devrenin nominal değerleri dikkate alınmalıdır. Koruma çemberi içinde kalan bölge korunmuş olur ve iletkenlerden kaynaklanan aşırı gerilim geçişleri önlenir.
Etkin koruma çemberi konsepti aşağıdaki alanlara ayrılabilir:

Besleme
Ölçme ve kontrol teknolojisi
Bilgi teknolojisi
Verici ve alıcı sistemler

Tipik bir evde koruma bölgelerinin konumu

Koruma bölgeleri

Etkin koruma elde etmek için tehlikede olan cihazların nerede yer aldığını ve nelerin cihazlar için tehlike oluşturduğunu belirlemek önemlidir. Aşağıdaki şekil, koruma bölgelerinin konumunu göstermek üzere örnek olarak kullanılan tipik bir evi göstermektedir.

LPZ kısaltması yıldırım koruma bölgesini temsil eder ve çeşitli tehlike bölgelerini ifade eder. Aşağıdaki bölgeler arasında ayrım yapılır:

LPZ 0_A(direkt yıldırım düşmesi): Bina dışındaki tehlikeli bölgeyi temsil eder.
LPZ 0_B (direkt yıldırım düşmesi): Bina dışındaki korunmuş tehlikeli bölgeyi temsil eder.
LPZ 1: Yüksek enerjili aşırı gerilimlerin tehlike teşkil ettiği bina içindeki bölgeyi temsil eder.
LPZ 2: Düşük enerjili aşırı gerilimlerin tehlike teşkil ettiği bina içindeki bölgeyi temsil eder.
LPZ 3: Bu bölgede cihazlar ve kabloların kendilerinin oluşturduğu aşırı gerilimler ve diğer etkiler tehlike teşkil eder.

Kablolarda endüksiyon gerilimlerinin nedenleri

Kablolarda darbe akımlarının etkileri

Aşırı gerilimler, yüksek frekanslı akımlar ve dolayısıyla transientler deşarj edilerek sınırlanır. Yani bir kablonun omik direncinin değil endüktif direncinin esas önemi vardır.
Faraday'ın endüksiyon yasasına göre bu tip darbe akımları toprağa deşarj olduğunda geçiş noktasıyla toprak arasında yeniden aşırı gerilimler oluşur.

u0 = L x di/dt

u0 = V cinsinden endüklenen gerilim
L = Vs/A cinsinden endüktans (H)
di = A cinsinden akım değişimi
dt = sn cinsinden zaman aralığı

Endüktif direnç sadece kablo boyu kısaltılarak veya deşarj kanalları paralel bağlanarak azaltılabilir. Mümkün olduğunca sıkı oluşturulan örgü şeklinde eşpotansiyel bağlantı, deşarj kanalının toplam empedansını ve dolayısıyla artık gerilimi sınırlamanın en iyi teknik yöntemidir.

Bir evdeki eşpotansiyelli bağlantı sistemleri

Eşpotansiyel bağlantı sistemleri

Eşpotansiyel bağlantı

Tam koruma ancak tam izolasyon veya tam eşpotansiyel bağlantıyla elde edilir. Bununla birlikte pratik uygulamalarda tam izolasyon imkânsız olduğu için geriye sadece tam eşpotansiyel bağlantı seçeneği kalır.
Bunu elde etmek için tüm elektriksel olarak iletken parçalar eşpotansiyel bağlantı sistemine bağlanmalıdır. Koruma cihazları canlı kablolar ile merkezi eşpotansiyel bağlantı arasında kullanılır. Aşırı gerilim durumunda bunlar iletken olur ve aşırı gerilimi kısa devre eder. Böylece aşırı gerilim kaynaklı hasarlar önlenmiş olur.
Çeşitli eşpotansiyel bağlantı sistemleri oluşturulabilir:

Hat şeklinde eşpotansiyel bağlantı
Yıldız şeklinde eşpotansiyel bağlantı
Örgü şeklinde eşpotansiyel bağlantı

Örgü şeklinde eşpotansiyel bağlantı en etkili yöntemdir, elektriksel olarak iletken tüm parçaların ayrı kablosu vardır ve diğer kablolar tüm son noktalara en kısa yoldan bağlanır. Bu tip bir eşpotansiyel bağlantı bilgisayar merkezleri gibi hassas sistemler için idealdir.

Enerji hatları için çok seviyeli koruma konsepti

Cihaz ve sistemlerin koruması için gerekli önlemler, seçilen koruma cihazları ve beklenen ortam etkilerine bağlı olarak iki veya üç seviyeye ayrılır. Her bir seviye için kullanılacak koruma cihazları aşırı gerilim iletim kapasitesi ve ait oldukları koruma seviyesi bakımından farklılaşır.
Koruma seviyeleri ayrı olarak tesis edilen üç seviyeli koruma konsepti

Tip 1: Yıldırım akım arestörü
Gerilim koruma seviyesi <4 kV, tipik montaj konumu: Ana dağıtım
Tip 2: Aşırı gerilim koruma cihazı
Gerilim koruma seviyesi <2,5 kV, tipik montaj konumu: Alt dağıtım
Tip 3: Cihaz koruması
Gerilim koruma seviyesi <1,5 kV, tipik montaj konumu: Nihai cihazdan önce
Koruma seviyeleri 1 ve 2, tip 1+2 kombine yıldırım akım ve aşırı gerilim arestöründe de uygulanabilir. Bu koruma cihazı, tip 1 ve tip 2 arestörlerinin özelliklerini karşılar. Temel avantajı kolay montajdır. Ayrıca özel montaj koşullarının dikkate alınması gerekmez.
Birleşik tip 1+2 yıldırım akımı ve aşırı gerilim arestörü ile ayrıca tip 3 arestöründen oluşan üç seviyeli koruma konsepti:
Tip 1+2 kombine yıldırım akım ve aşırı gerilim arestörleri
Gerilim koruma seviyesi <2,5 kV, tipik montaj konumu: Ana dağıtım
Tip 3: Cihaz koruması
Gerilim koruma seviyesi <1,5 kV, tipik montaj konumu: Nihai cihazdan önce

Aşırı gerilim korumasının temel bilgilerini indirin

Temel bilgiler broşürümüzde, elektrik tesisatları için yıldırım ve aşırı gerilim korumasına ilişkin bilgiler bulacaksınız. En önemli bilgileri özet halinde keşfedin. Sektördeki farklı koşullar için uygun çözümleri keşfedin. Ya da karşılıklı ilişkilere ve arka plana yönelik bilginizi güçlendirin; bazı noktaları yalnızca uzmanlar bilir.

Size –kelimenin tam anlamıyla– heyecan verici bir okuma diliyoruz!

Aşırı gerilim korumasının temel bilgilerini indirin

Komponentler ve koruma devreleri

Aşırı gerilimler oluştuğunda etkilenen cihazlar ve kablolar çok kısa sürede eşpotansiyel bağlantı sistemiyle kısa devre edilmelidir. Bunun için uygun özelliklerde çeşitli komponentler mevcuttur. Bu komponentler temel olarak tepki hızları ve deşarj kapasiteleriyle farklılaşırlar.

Bir bastırıcı diyotun U/I karakteristik eğrisi ve grafik sembolü

Bastırıcı diyotlar

Özellikler:

Fonksiyon genellikle hassas koruma olarak adlandırılır.
Çok hızlı tepki verir.
Düşük gerilimde sınırlama.
Standart versiyon düşük akım taşıma kapasiteli ve yüksek kapasitanslıdır.
5 V nominal gerilimde maksimum deşarj kapasitesi yaklaşık 750 A'dir.
Daha yüksek nominal gerilimlerde deşarj kapasitesi büyük ölçüde düşer.

Önemli özellikler:

Daha yüksek nominal gerilimli ve deşarj kapasiteli diyotlar vardır. Ancak bu versiyonlar oldukça büyüktür ve kombine koruma devrelerinde nadiren kullanılır.

Anahtar:

U_R = ters gerilim
U_B = kırılma gerilimi
U_C = bağlantı gerilimi
I_PP = aşırı akım darbesi
I_R = ters akım

Metal oksit varistörün U/I eğrileri ve grafik sembolü

Varistörler

Özellikler:

Fonksiyon genellikle orta seviye koruma olarak adlandırılır.
Nanosaniyenin alt seviyelerinde tepki süreleri.
Tepkiler gazlı koruma cihazlarından daha hızlıdır.
Hat art akımına yol açmaz.

Önemli özellikler:

Nominal deşarj seviyesi 2,5 kA'e kadar olan varistörler ölçme ve kontrol teknolojisinde orta seviye koruma olarak kullanılır. Enerji hatlarında nominal deşarj kapasitesi 3 kA'e kadar olan varistörler cihaz koruma devresinin temel bileşenidir. Tip 2 koruma cihazlarında kullanılan varistörler çok daha güçlüdür. Bu uygulama alanında standart versiyon 20 kA'e kadar nominal deşarj akımını destekler. Özel uygulamalar için 80 kA'e kadar tip 2 koruma cihazları da mevcuttur.

Anahtar:

A = yüksek dirençli çalışma bölgesi
B = düşük dirençli çalışma bölgesi/sınırlama bölgesi

Gazlı aşırı gerilim arestörünün ateşleme eğrisi ve grafik sembolü

Gazlı aşırı gerilim arestörü

Özellikler:

Fonksiyon genellikle orta seviye koruma olarak adlandırılır.
Nanosaniyenin orta seviyelerinde tepki süreleri.
Standart versiyonlarda deşarj akımı 20 kA'e kadardır.
Yüksek deşarj kapasitesine rağmen komponentin oldukça kompakt ölçüleri vardır.

Önemli özellikler:

Bu komponentte strese bağlı çalışma özelliği birkaç 100 V'a varan artık gerilimlere neden olabilir.

Anahtar:

Statik tepki karakteristiği
Dinamik tepki karakteristiği

Kıvılcım aralığının ateşleme eğrisi ve grafik sembolü

Kıvılcım aralıkları

Özellikler:

Yıldırım akım arestörünün ana bileşeni
Hat art akımları için yüksek söndürme kapasitesi
Göreceli olarak yüksek tepki hızı
Strese bağlı çalışma özelliği

Önemli özellikler:

Birçok durumda güçlü yıldırım arestörünün ana bileşeni kıvılcım aralığıdır. Bu bileşen birbirlerine bakan ve yakın konumlandırılan iki ark boynuzu içerir. Aşırı gerilimler ark boynuzları arasında kıvılcıma neden olur ve ark oluşur. Bu plazma kanalı, aşırı gerilimi kısa devre eder. Burada çok büyük ve dik yükselen üç haneli kA seviyesinde akımlar akar. Açık ve kapalı kıvılcım aralıkları mevcuttur. Açık kıvılcım aralıklarının deşarj ve söndürme kapasitesi, yapıları gereği daha büyüktür.

Ark bölme teknolojisi kıvılcım aralıklarında etkili olduğunu kanıtlamıştır. Bu durumda tampon plakası da elektrotlara zıt yerleştirilir. Elektrotlar arasındaki ark bu tampon plakaya yönlendirilir ve bölünür. Bu, kıvılcım aralığından dışa doğru patlayan ve kolayca söndürülebilen ark parçalarına neden olur. Böylece aşırı gerilim ortadan kalktığında kıvılcım aralığı yeniden yüksek dirençli konuma geçer.

Anahtar:

U_Z = kıvılcım gerilimi/darbe gerilimi
t_Z = tepki süresi

Omik dekuplajlı iki seviyeli koruma devresi (solda) ve endüktif dekuplajlı üç seviyeli koruma devresi (sağda)

Sinyal arayüzleri için kombine koruma devreleri

Uygulamaya bağlı olarak çeşitli komponentler kullanılır. Tek olarak kullanılabilir veya karmaşık koruma devrelerinde kombine edilebilirler.

Arzu edilen komponente özgü avantajlar çeşitli komponentler bir araya getirilerek kombine edilir. Örneğin kombine gazlı deşarj tüpü ve bastırıcı diyot devreleri hassas sinyal arayüzleri için standart bir koruma devresini temsil eder. Bu kombinasyon mümkün olan en iyi koruma seviyesiyle yüksek performanslı ve hızlı tepki veren bir koruma sağlar.

Komponentler koruma seviyeleri olarak paralel bağlanır. Diğer bir deyişle komponentler arasında bir omik veya endüktif dekuplaj elemanı döngülenir. Bu, tetiklenen koruma seviyelerinin farklı zamanlarda tepki vermesine neden olur.

Koruma devreleri temelde aşağıdakilere göre farklılaşır:

Koruma seviyelerinin sayısı
Devrenin çalışma yönü (ortak/normal mod koruması)
Nominal gerilim
Sinyal frekansları üzerinde söndürme etkisi
Gerilim koruma seviyesi (kilitleme gerilimi)

İki seviyeli koruma devresinde gerilim dağılımı

Çok seviyeli koruma devrelerinin işleyişi

Aşırı gerilim oluştuğunda bastırıcı diyot en hızlı komponent olarak ilk tepkiyi verir. Deşarj akımı bastırıcı diyottan ve dekuplaj direncinden akar. Dekuplaj direncinde bir gerilim düşümü olur. Bu, bastırıcı diyot ve gazlı koruma cihazının çeşitli kıvılcım gerilimleri arasındaki farka karşılık gelir.

Böylece darbe akımı bastırıcı diyotu aşırı yüklemeden önce deşarj tüpünün kıvılcım gerilimine erişilir. Bu, deşarj tüpü tepki verdiğinde neredeyse tüm deşarj akımının gazlı arestör üzerinden akması anlamına gelir. Deşarj tüpü üzerindeki maksimum artık gerilim 20 V olduğu için bastırıcı diyotun yükü hafifler. Deşarj akımı küçükse ve bastırıcı diyotu aşırı yüklemiyorsa gazlı arestör tepki vermez.

Gösterilen devre düşük seviyeli gerilim sınırlaması, hızlı tepki ve yüksek deşarj kapasitesi sağlar. Endüktif dekuplajlı üç seviyeli koruma devresi aynı prensiple çalışır. Bununla birlikte koordinasyon iki adımda gerçekleşir: Önce bastırıcı diyottan varistöre sonra gazlı arestöre.

Enerji hatlarında da gerilim dağılımı prensibi çeşitli koruma seviyeleri arasında geçerlidir. UW, kablo yoluyla tip 1 ile tip 2 koruma cihazları arasında ve tip 2 ile tip 3 koruma cihazları arasında düşer. Ancak enerji hatlarında, koruma seviyeleri arasındaki koordinasyonun kablo uzunluğundan bağımsız mümkün olduğu aşırı gerilim koruma cihazları da vardır.

Anahtar:

U_G = Gazlı aşırı gerilim arestörünün kıvılcım gerilimi
U_D = bastırıcı diyotun bağlantı gerilimi
U_W = dekuplaj direnci üzerinden gerilim farkı

Standartlar ve yönetmelikler Yıldırıma karşı koruma için genel standartlar, montaj şartnameleri ve aşırı gerilim koruma cihazlarının seçimi

Çok sayıda standart, montaj ve güvenliğin yanında ürünlerin çeşitli uygulamalarda kullanımlarıyla ilgili zorunlulukları açıklamaktadır. Ana konu başlıkları, aşağıda ilgili uluslararası standartlarla birlikte listelenmiştir.

Aşırı gerilim koruma için standart, direktif ve yönetmelikleri gösteren şema

Yıldırıma karşı koruma standartları

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 1: Genel prensipler
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 1: Genel prensipler
• IEC 62305-1
• EN 62305-1
• DIN EN 62305-1 (VDE 0185-305-1)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi
• IEC 62305-2
• EN 62305-2
• DIN EN 62305-2 (VDE 0185-305-2)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi - Ek 1: Almanya'da yıldırım tehdidi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi - Ek 1: Almanya'da yıldırım tehdidi
• DIN EN 62305-2 Ek 1 (VDE 0185-305-2 Ek 1)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi - Ek 2: Yapıların risk değerlendirmesi için hesaplama desteği, CD-ROM ile
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi - Ek 2: Yapıların risk değerlendirmesi için hesaplama desteği, CD-ROM ile
• DIN EN 62305-2 Ek 2 (VDE 0185-305-2 Ek 2)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi; Ek 3: DIN EN 62305-2'nin (VDE 0185-305-2) uygulanması için ek bilgi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 2: Risk yönetimi; Ek 3: DIN EN 62305-2'nin (VDE 0185-305-2) uygulanması için ek bilgi
• DIN EN 62305-2 Ek 3 (VDE 0185-305-2 Ek 3)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi
• IEC 62305-3
• EN 62305-3
• DIN EN 62305-3 (VDE 0185-305-3)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 1: DIN EN 62305-3'ün uygulanması için ek bilgi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 1: DIN EN 62305-3'ün (VDE 0185-305-3) uygulanması için ek bilgi
• DIN EN 62305-3 Ek 1 (VDE 0185-305-3 Ek 1)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 2: Özel yapılar için ek bilgi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 2: Özel yapılar için ek bilgi
• DIN EN 62305-3 Ek 2 (VDE 0185-305-3 Ek 2)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 3: Yıldırım koruma sistemlerinin test ve bakımı için ek bilgi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 3: Yıldırım koruma sistemlerinin test ve bakımı için ek bilgi
• DIN EN 62305-3 Ek 3 (VDE 0185-305-3 Ek 3)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 4: Yıldırım koruma sistemlerinde metalik çatıların kullanılması
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 4: Yıldırım koruma sistemlerinde metalik çatıların kullanılması
• DIN EN 62305-3 Ek 4 (VDE 0185-305-3 Ek 4)

Yıldırıma karşı koruma – Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi – Ek 5: Fotovoltaik besleme sistemleri için yıldırım ve aşırı gerilim koruma
Yıldırıma karşı koruma – Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi – Ek 5: Fotovoltaik besleme sistemleri için yıldırım ve aşırı gerilim koruma
• DIN EN 62305-3 Ek 5 (VDE 0185-305-3 Ek 5)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 6: DIN EN 62305-3'e (VDE 0185-305-3) göre yıldırım koruması için gereklilikler hakkında ek bilgi
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 3: Yapıların ve canlıların fiziksel zarar görmesi - Ek 6: DIN EN 62305-3'e (VDE 0185-305-3) göre yıldırım koruması için gereklilikler hakkında ek bilgi
• DIN EN 62305-3 Ek 6 (VDE 0185-305-3 Ek 6)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 4: Yapı içindeki elektrik ve elektronik sistemleri
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 4: Yapı içindeki elektrik ve elektronik sistemleri
• IEC 62305-4
• EN 62305-4
• DIN EN 62305-4 (VDE 0185-305-4)

Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 4: Yapı içindeki elektrik ve elektronik sistemleri - Ek 1: Yıldırım akımının paylaşılması
Yıldırıma karşı koruma - Bölüm 4: Yapı içindeki elektrik ve elektronik sistemleri - Ek 1: Yıldırım akımının paylaşılması
• DIN EN 62305-4 Ek 1, VDE 0185-305-4 Ek 1

Ürün standartları, seçim ve uygulama prensipleri

Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 11: Alçak gerilim güç sistemlerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları - Gereklilikler ve test yöntemleri
Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 11: Alçak gerilim güç sistemlerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları - Gereklilikler ve test yöntemleri
• IEC 61643-11
• EN 61643-11
• DIN EN 61643-11 (VDE 0675-6-11)

Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 12: Alçak gerilim güç dağıtım sistemlerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları – Seçim ve uygulama prensipleri
Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 12: Alçak gerilim güç dağıtım sistemlerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları – Seçim ve uygulama prensipleri
• IEC 61643-12
• EN: Mevcut değil
• DIN EN 61643-12 (VDE 0675-6-12)

Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 21: Telekomünikasyon ve sinyal networklerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları – Performans gereklilikleri ve test yöntemleri
Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 21: Telekomünikasyon ve sinyal networklerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları – Performans gereklilikleri ve test yöntemleri
• IEC 61643-21
• EN: Mevcut değil
• DIN EN 61643-21 (VDE 0845-3-1)

Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 22: Telekomünikasyon ve sinyal networklerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları – Seçim ve uygulama prensipleri
Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 22: Telekomünikasyon ve sinyal networklerine bağlı aşırı gerilim koruma cihazları – Seçim ve uygulama prensipleri
• IEC 61643-22 ve CLC/TS 61643-22
• EN: Mevcut değil
• DIN CLC/TS 61643-22 (VDE V 0845-3-2)

Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 31: Fotovoltaik tesislere yönelik SPD'ler için gereklilikler ve test yöntemleri
Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 31: Fotovoltaik tesislere yönelik SPD'ler için gereklilikler ve test yöntemleri
• IEC 61643-31
• EN 61643-31
• DIN EN 61643-31 (VDE 0675-6-31)

Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - DC dahil spesifik kullanım için aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 32: Seçim ve uygulama prensipleri – fotovoltaik tesislere bağlı SPD'ler
Alçak gerilim aşırı gerilim koruma cihazları - DC dahil spesifik kullanım için aşırı gerilim koruma cihazları - Bölüm 32: Seçim ve uygulama prensipleri – fotovoltaik tesislere bağlı SPD'ler.
• IEC 61643-32
• EN: Mevcut değil
• DIN EN 61643-32 (VDE 0675-6-32)

Rüzgâr enerjisi üretim sistemleri - Bölüm 24: Yıldırım koruması
Rüzgâr enerjisi üretim sistemleri - Bölüm 24: Yıldırım koruması
• IEC 61400-24
• EN IEC 61400-24
• DIN EN IEC 61400-24 (VDE 0127-24)

Alçak gerilim elektrik tesisatları için montaj şartnameleri

1.000 V'a kadar nominal gerilimlerle

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 1: Temel prensipler, genel özelliklerin değerlendirilmesi, tanımlar

• IEC 60364-1
• HD 60364-1
• DIN VDE 0100-100 (VDE 0100-100)

Alçak gerilim elektrik tesisatları - Bölüm 200: Tanımlar

• IEC 60050-826
• EN: Mevcut değil
• DIN VDE 0100-200 (VDE 0100-200)

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 4-41: Emniyet için koruma – Elektrik çarpmasına karşı koruma

• IEC 60364-4-41
• HD 60364-4-41
• DIN VDE 0100-410, VDE 0100-410

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 4-43: Emniyet için koruma – Aşırı akıma karşı koruma

• IEC 60364-4-43
• HD 60364-4-43
• DIN IEC 60364-4-43 (VDE 0100-430)

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 4-44: Emniyet için koruma – Gerilim düzensizliklerine ve elektromanyetik parazite karşı koruma – Madde 443: Atmosfer kaynaklı veya anahtarlama sırasında meydana gelen anlık aşırı gerilimlere karşı koruma

• IEC 60364-4-44
• HD 60364-4-443
• DIN VDE 0100-443 (VDE 0100-443)

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 5-51: Elektrik ekipmanının seçimi ve montajı – Genel kurallar

• IEC 60364-5-51
• HD 60364-5-51
• DIN VDE 0100-510 (VDE 0100-510)

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 5-53: Elektrik ekipmanının seçimi ve montajı - İzolasyon, anahtarlama ve kontrol – Madde 534: Transient aşırı gerilimlere karşı koruma için cihazlar

• IEC 60364-5-53
• HD 60364-5-53
• DIN VDE 0100-534 (VDE 0100-534)

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 5-54: Elektrik ekipmanının seçimi ve montajı – Topraklama düzenekleri ve koruma iletkenleri

• IEC 60364-5-54
• HD 60364-5-54
• DIN VDE 0100-540 (VDE 0100-540)

Alçak gerilim elektrik tesisatları – Bölüm 6: Doğrulama

• IEC 60364-6
• HD 60364-6
• DIN VDE 0100-600 (VDE 0100-600)

Elektrik çarpmasına karşı koruma - Montaj ve ekipman için genel hususlar

• IEC 61140
• EN 61140
• DIN EN 61140 (VDE 0140-1)

Alçak gerilim anahtarlama ve kumanda düzenekleri – Bölüm 1: Genel kurallar

• IEC: Hazırlanma aşamasında
• EN: Mevcut değil
• DIN EN 61439-1 (VDE 0660-600-1)

Alçak gerilim anahtarlama ve kumanda düzenekleri – Bölüm 2: Güç ve kumanda panosu düzenekleri

• IEC: Hazırlanma aşamasında
• DIN EN IEC 61439-2 (VDE 0660-600-2)

Diğer standartlar

Sayaç panelleri - Bölüm 1: Genel şartlar
Sayaç panelleri - Bölüm 1: Genel şartlar
• DIN VDE 0603-1 (VDE 0603-1)

Alçak gerilim sigortaları - Bölüm 1: Genel şartlar
Alçak gerilim sigortaları - Bölüm 1: Genel şartlar
• IEC 60269-1
• EN 60269-1
• DIN EN 60269-1 (VDE 0636-1)

Elektriksel aksesuarlar – Ev ve benzeri tesisatlarda aşırı akım korumalı devre kesiciler – Bölüm 1: AC devre kesiciler
Elektriksel aksesuarlar – Ev ve benzeri tesisatlarda aşırı akım korumalı devre kesiciler – Bölüm 1: AC devre kesiciler
• IEC 60898-1
• EN 60898-1
• DIN EN 60898-1 (VDE 0641-11)

__ Elektriksel aksesuarlar – Ev ve benzeri tesisatlarda aşırı akım korumalı devre kesiciler – Bölüm 1: AC devre kesiciler; Ek 1: DIN EN 60898 (VDE 0641) serisine göre devre kesicilerin ve DIN VDE 0641-21'e (VDE 641-21) göre seçici ana devre kesicilerin kullanımı için işletme talimatları__
Elektriksel aksesuarlar – Ev ve benzeri tesisatlarda aşırı akım korumalı devre kesiciler – Bölüm 1: AC devre kesiciler; Ek 1: DIN EN 60898 (VDE 0641) serisine göre devre kesicilerin ve DIN VDE 0641-21'e (VDE 641-21) göre seçici ana devre-kesicilerin kullanımı için işletme talimatları
• DIN EN 60898-1 Ek 1 (VDE 0641-11 Ek 1)

Ev ve benzeri tesisatlarda aşırı akım korumalı devre kesiciler – Bölüm 2: AC ve DC devre kesiciler
Ev ve benzeri tesisatlarda aşırı akım korumalı devre kesiciler – Bölüm 2: AC ve DC devre kesiciler
• IEC 60898-2
• EN 60898-2
• DIN EN 60898-2 (VDE 0641-12)

Ev ve benzeri yerlerde aşırı akım koruması olmayan kaçak akım kontrollü devre kesiciler (RCCB'ler) – Bölüm 1: Genel kurallar
Ev ve benzeri yerlerde aşırı akım koruması olmayan kaçak akım kontrollü devre kesiciler (RCCB'ler) – Bölüm 1: Genel kurallar
• IEC 61008-1
• EN 61008-1
• DIN EN 61008-1 (VDE 0664-10)

Ev ve benzeri yerlerde aşırı akım korumalı kaçak akım kontrollü devre kesiciler (RCBO'lar) – Bölüm 1: Genel kurallar
Ev ve benzeri yerlerde aşırı akım korumalı kaçak akım kontrollü devre kesiciler (RCBO'lar) – Bölüm 1: Genel kurallar
• IEC 61009-
• EN 61009-
• DIN EN 61009-1 (VDE 0664-20)

Elektrik tesislerinin işletilmesi - Bölüm 100: Genel şartlar
Elektrik tesislerinin işletilmesi - Bölüm 100: Genel şartlar
• IEC: Mevcut değil
• EN 50110-1 ve EN 50110-1
• DIN VDE 0105-100 (VDE 0105-100)

Televizyon sinyalleri, ses sinyalleri ve interaktif hizmetler için kablo networkleri - Bölüm 11: Emniyet
Televizyon sinyalleri, ses sinyalleri ve interaktif hizmetler için kablo networkleri - Bölüm 11: Emniyet
• IEC: Hazırlanma aşamasında
• EN: Mevcut değil
• DIN EN IEC 60728-11 (VDE 0855-1)

Binalar için topraklama sistemleri - Planlama, uygulama ve belgeleme
Binalar için topraklama sistemleri - Planlama, uygulama ve belgeleme
• DIN 18014

Konutlardaki elektrik tesisatları - Bölüm 1: Planlama prensipleri
Konutlardaki elektrik tesisatları - Bölüm 1: Planlama prensipleri
• DIN 18015-1

Konutlardaki elektrik tesisatları - Bölüm 2: Asgari ekipmanın nitelik ve kapsamı
Konutlardaki elektrik tesisatları - Bölüm 2: Asgari ekipmanın nitelik ve kapsamı
• DIN 18015-2

Kamu elektrik şebekeleri tarafından sağlanan elektriğin gerilim karakteristikleri; Alman versiyonu
Kamu elektrik şebekeleri tarafından sağlanan elektriğin gerilim karakteristikleri; Alman versiyonu
• EN 50160
• DIN EN 50160

CENELEC standart gerilimler
CENELEC standart gerilimler
• EN 60038
• DIN EN 60038 (VDE 0175-1)

Yüksek gerilim test teknikleri - Bölüm 1: Genel tanımlar ve test gereklilikleri
Yüksek gerilim test teknikleri - Bölüm 1: Genel tanımlar ve test gereklilikleri
• IEC 60060-1
• EN 60060-1
• DIN EN 60060-1 (VDE 0432-1)

Makine emniyeti - Makinelerin elektrik donanımı - Bölüm 1: Genel kurallar
Makine emniyeti - Makinelerin elektrik donanımı - Bölüm 1: Genel kurallar
• IEC 60204-1
• EN 60204-1
• DIN EN 60204-1 (VDE 0113-1)

Alçak gerilim AC güç sistemlerinde aşırı gerilim ve aşırı gerilim koruma - Genel temel bilgiler
Alçak gerilim AC güç sistemlerinde aşırı gerilim ve aşırı gerilim koruma - Genel temel bilgiler
• IEC/TR 62066
• DIN VDE 0184 (VDE 0184)

Alçak gerilim besleme sistemlerindeki ekipmanlar için izolasyon koordinasyonu – Bölüm 1: İlkeler, kurallar ve testler
Alçak gerilim besleme sistemlerindeki ekipmanlar için izolasyon koordinasyonu – Bölüm 1: İlkeler, kurallar ve testler
• IEC 60664-1
• EN: Mevcut değil
• DIN EN 60664-1 (VDE 0110-1)

Alçak gerilim sistemlerinde kullanılan donanımlar için izolasyon koordinasyonu - Bölüm 2-1: Uygulama kılavuzu - IEC 60664 serisinin uygulama açıklaması, teknik çizimler ve dielektrik testi
Alçak gerilim sistemlerinde kullanılan donanımlar için izolasyon koordinasyonu - Bölüm 2-1: Uygulama kılavuzu - IEC 60664 serisinin uygulama açıklaması, teknik çizimler ve dielektrik testi
• IEC/TR 60664-2-1
• EN: Mevcut değil
• DIN EN 60664-1 Ek 1 (VDE 0110-1 Ek 1)

Alçak gerilim sistemlerinde kullanılan donanımlar için izolasyon koordinasyonu - Ek 3: Arayüz faktörü; Uygulama kılavuzu
Alçak gerilim sistemlerinde kullanılan donanımlar için izolasyon koordinasyonu - Ek 3: Arayüz faktörü; Uygulama kılavuzu
• IEC/TR 60664-2-2
• EN: Mevcut değil
• DIN EN 60664-1 Ek 3, VDE 0110-1 Ek 3

Aşırı gerilim koruma cihazları
• UL 1449

Yıldırımdan korunma, kurulum düzenlemeleri ve aşırı gerilim koruyucu cihaz ürünlerinin seçimi konularındaki genel standartların listesi

Aşırı gerilim koruma cihazlarının sınıflandırılması

Aşırı gerilim koruma cihazları, temel bileşenleri varistörler, bastırıcı diyotlar, gaz deşarj tüpleri (GDT'ler) veya kıvılcım aralıkları olan ekipmanlardır. Aşırı gerilim koruma cihazları, diğer elektrik ekipmanlarını ve elektriksel sistemleri kabul edilemez seviyede yüksek anlık aşırı gerilimlere ve anlık aşırı akımlara karşı korumak için kullanılır. Aşırı gerilim koruma cihazları, ilgili ürün ve uygulama standartlarına göre “sınıflara” ayrılır.
Aşırı gerilim koruma cihazları uygulama ve koruma işlevlerine göre gruplandırılır:

Nominal gerilimi 1000 V'a kadar olan alçak gerilim sistemlerinde kullanım için aşırı gerilim koruma cihazları (SPD'ler).

Alçak gerilim sistemleri için ürün seçimi ve montajında IEC 61643-12, IEC 60364-5-53 Bölüm 534 ve VDE 0100 Bölüm 534 gibi ulusal montaj şartnamelerine uyulmalıdır. Ürün standardı EN (IEC) 61643-11'dir. Bu standarda göre, IEC ve EN standartlarındaki aşırı gerilim koruma cihazları kendi deşarj kapasitelerine ve tipik montaj konumlarına göre üç test sınıfına ayrılır.

Tip 1 SPD'ler: Direkt veya yakındaki yıldırım darbelerinin sebep olduğu yüksek enerjili darbe akımlarını/darbe gerilimlerini deşarj eden güçlü aşırı gerilim koruma cihazları. Montaj konumu: Yıldırım koruma bölgesi LPZ 0A ve yıldırım koruma bölgesi LPZ 1 arasındaki sınırda – tipik olarak ana dağıtımlarda. Tip 1 SPD'ler binada harici yıldırım koruma sistemi varsa her zaman önerilir.
Tip 2 SPD'ler: Uzak yıldırım darbelerinin, endüktif veya kapasitif kuplajların ve anahtarlama aşırı gerilimlerinin neden olduğu darbe akımlarını/darbe gerilimlerini deşarj eden aşırı gerilim koruma cihazları. Montaj konumu: Yıldırım koruma bölgesi LPZ 0B ve LPZ 1 arasındaki sınırda veya LPZ 1 ve LPZ 2 arasındaki sınırda – tipik olarak ana dağıtımlarda ve/veya ara dağıtımlarda.
Tip 3 SPD'ler: Hassas nihai cihazları korumak için ilave aşırı gerilim koruma cihazları (cihaz koruma) Montaj konumu: Yıldırım koruma bölgesi LPZ 2 ve LPZ 3 arasındaki sınırda - tipik olarak hassas nihai cihazların çok yakınında. Bu hassas nihai cihazların içinde dağıtımdaki sabit montajlı cihazlar veya korunacak nihai cihazın hemen öncesindeki prizde kullanılan taşınabilir koruma cihazları yer alır.

Genel bilgiler IEC 61643-12 veya DIN EN 61643-12 Uygulama Kılavuzunda bulunabilir (seçim ve uygulama prensipleri). EN (IEC) 62305-…/VDE 0185-305-…'nin dört bölümü yıldırım korumasının temellerini, yıldırım koruma bölgesi konseptini ve risk analizini kapsar.

Yıldırım darbelerinin direkt ve endirekt etkilerine ve diğer transient aşırı gerilimlere karşı koruma için tasarlanmış, telekomünikasyon ve sinyal networklerinde kullanılan aşırı gerilim koruma cihazları. Bunların içinde nominal gerilimi 1000 V AC ve 1500 V DC olan alçak gerilim data sistemleri, ölçme ve kontrol devreleri ve ses iletim networkleri yer alır.

Ürün standardı EN 61643-21, VDE 0845 Bölüm 3-1'dir. Bu standarda göre cihazlar, test koşullarını ve performans sınıflarını belirlemek için A1, A2, B1, B2, B3, C1, C2, C3 ve D1, D2 kategorilerine ayrılır. Bir koruma cihazı çeşitli kategori ve performans sınıflarına göre işaretlenebilir ve test edilebilir.

Genel bilgiler, IEC (TS) 61643-22 Uygulama Kılavuzunda bulunabilir. VDE 0800… ve VDE 0845… bölümleri ek bilgi sağlar. İlave ulusal şartnameler de dikkate alınmalıdır.

En üste git