In de praktijk treft men nog steeds machines en systemen zonder CE-markering aan die volgens de EG-machinerichtlijn al sinds 1 januari 1995 een markering hadden moeten hebben. Sinds deze datum regelt de EG-machinerichtlijn duidelijk het in de handel brengen, de invoer van machines uit derde landen en de inbedrijfstelling.
Het is dan ook de vraag of deze machines zonder CE-markering veilig zijn volgens de definitie van de EG-machinerichtlijn 2006/42/EG en veilig kunnen worden gebruikt.
Moeten er maatregelen worden genomen voor de bedieners van deze machines?
Volgens § 5 van de verordening inzake industriële veiligheid 06/2015 mag de werkgever alleen arbeidsmiddelen beschikbaar stellen die voldoen aan de Europese richtlijnen. Tot deze communautaire richtlijnen behoort de EG-machinerichtlijn.
Voor de exploitant ligt het voor de hand om de CE-conformiteit alsnog te behalen. De conformiteitsverklaring kan echter niet met terugwerkende kracht worden opgesteld. CE-conformiteit kan alleen worden uitgevoerd volgens de huidige stand van EG-richtlijnen en (geharmoniseerde) normen. Bovendien moet de exploitant in bepaalde gevallen een nieuwe conformiteit vaststellen. Dit geldt bijvoorbeeld voor een ingrijpende wijziging van een machine zonder CE-markering (interpretatiedocument van het BMAS 04/2015) of voor een combinatie van machines als geheel. Oude machines die vóór 01-01-1995 in de handel zijn gebracht, behoeven geen CE-markering te hebben. Dit geldt echter alleen als zij voldoen aan de verwijzing naar veiligheid volgens de verordening inzake industriële veiligheid en gezondheid.
Machines zonder CE-markering kunnen ook voorkomen in bereik van het geheel van machines
Nieuwe CE-conformiteit
De juridisch verantwoorde procedure bestaat erin een nieuwe CE-conformiteit vast te stellen overeenkomstig de huidige stand van EG-richtlijnen en (geharmoniseerde) normen. Wanneer een exploitant hiertoe besluit, neemt hij alle verplichtingen als fabrikant op zich. Daarna moet de volledige conformiteitsbeoordelingsprocedure worden uitgevoerd op het moment dat deze bepaling van kracht is. Indien echter niet alle documentatie betreffende de machine beschikbaar is, kan het moeilijk zijn de EG- overeenstemmingsbeoordelingsprocedure volledig uit te voeren. De risicobeoordelingsprocedure is duidelijk beschreven. Naast de risicobeoordeling moet aanvullende technische documentatie worden opgesteld of op verzoek kunnen worden ingediend (zie ook EG-machinerichtlijn 2006/42/EG, BIJLAGE VII). Dit omvat ook de bedieningshandleiding en de conformiteitsverklaring.
De risicobeoordeling wordt gebruikt om gevaarlijke punten op de machine te detecteren
Welke andere mogelijkheid bestaat er voor de exploitant?
De exploitant kan een risicobeoordeling (bv. op basis van EN ISO 12100) gebruiken om tot dusver onbekende gevaren op te sporen en deze voor verschillende bedrijfsmodi in detail te documenteren. Op basis van de verordening industriële veiligheid 06/2015 is het mogelijk om de gevaren technisch, organisatorisch en met betrekking tot personen te beperken (TOP-principe). Het alternatief is om eerst ontwerpmaatregelen te treffen, vervolgens technische maatregelen en ten slotte maatregelen om informatie te verstrekken, overeenkomstig de EG-machinerichtlijn. Op basis van EN ISO 13849 wordt het vereiste prestatieniveau (PLr, required performance level) per veiligheidsfunctie bepaald. Daarna moet dit benodigde Performance Level (PLr) ten opzichte van het performance level (PL) van de geïnstalleerde veiligheidsmaatregelen worden gecontroleerd. Gevaren die tot dusver buiten beschouwing zijn gebleven, worden in kaart gebracht en de geïnstalleerde technische beschermingsmaatregelen worden geëvalueerd. Dit resulteert in een totaalbeeld voor de exploitant. De exploitant kan beslissen of het de moeite loont de machine te upgraden op het gebied van veiligheid, dan wel een nieuwe machine aan te schaffen.
In het algemeen kan worden gesteld dat het onderwerp machines zonder CE-markering niet eenduidig is. Elk geval moet afzonderlijk worden beoordeeld. Een commentaar of een interpretatie door de autoriteiten wordt in de nabije toekomst verwacht.
Machine-inspectie voor risicobeoordeling
Maatregelen vaststellen en uitvoeren
Om er zeker van te zijn dat machines met of zonder CE-markering veilig kunnen worden gebruikt, is een test in de vorm van een machine-inspectie geschikt. Bij de machine-inspectie wordt nagegaan of de voorschriften van de verordening inzake industriële veiligheid en gezondheid aan de formele voorwaarden voldoen. Daarnaast worden de stand van de techniek, het beschermingsconcept en de veiligheidsfuncties onderzocht. De elektrische uitrusting wordt getest, evenals de pneumatische, hydraulische en andere apparatuur. Als aanvulling hierop vormen de bij de risicobeoordeling vastgestelde metingen een belangrijk onderdeel van de machine-inspectie. Uit het totaalresultaat kan worden afgeleid welke machines met welke prioriteit moeten worden verwerkt en welke kosten daarvan kunnen worden verwacht.